Als je een nieuwe laptop, monitor of tv koopt, wil je natuurlijk een apparaat dat goed presteert en prettig in gebruik is. Een van de belangrijkste factoren die je ervaring beïnvloedt, is het scherm. In dit artikel leg ik uit waar je écht op moet letten bij het beoordelen van schermkwaliteit.
Er zijn twee hoofdmanieren om een scherm te beoordelen: door de technische specificaties online te bekijken of door het apparaat fysiek in een winkel te testen.
Technische specificaties
De belangrijkste eigenschap is de schermtechnologie. De meeste moderne schermen maken gebruik van LED- of OLED-technologie. OLED-panelen worden als geavanceerder beschouwd — elke pixel straalt zijn eigen licht uit, wat zorgt voor een uitstekend contrast en diepe zwartwaarden. Deze schermen zijn duurder en vaak minder fel, wat de levensduur ten goede komt. Als je OLED overweegt, zijn Samsungs QD-OLED en LG’s OLED EVO topkeuzes. Samsung biedt helderdere pixels maar verbruikt meer stroom, terwijl LG een speciale lichtafbuigende laag gebruikt om de helderheid te verbeteren.
LED-schermen verschillen sterk in kwaliteit, afhankelijk van het paneeltype. TN-panelen zijn verouderd en komen vooral voor in goedkope apparaten — ze bieden slechte kleuren en zeer beperkte kijkhoeken. VA-panelen hebben beter contrast en redelijke kleurweergave. IPS-panelen bieden goede helderheid en brede kijkhoeken, maar halen vaak geen diepe zwartwaarden. QLED is een verbeterde versie van LED-technologie en maakt gebruik van quantum dots voor levendigere kleuren en hogere helderheid. QLED-panelen met VA- of IPS-basis worden vaak gebruikt in midden- tot high-end tv’s.
Kleurweergave hangt ook af van de kleurdiepte. Goedkope schermen ondersteunen soms slechts 6-bit kleuren. Meestal zijn schermen 8-bit, of 8-bit + FRC, waarbij kleuren vloeiender worden gesimuleerd door snel te wisselen tussen tonen. Echte 10-bit displays leveren de meest nauwkeurige en levendige kleurweergave. Sommige apparaten adverteren met brede kleurbereiken zoals “125% sRGB,” maar dat betekent niet per se betere kwaliteit — sRGB is een beperkt standaardkleurenpalet (vooral voor internetgebruik) en een overschrijding garandeert geen superieur beeld.
De verversingssnelheid beïnvloedt hoe vloeiend beweging wordt weergegeven. Basisdisplays hebben 60–75 Hz en komen vaak van oudere productielijnen. Geavanceerdere schermen bieden 100 of 120 Hz, wat merkbaar betere bewegingsscherpte geeft. Gamers geven vaak de voorkeur aan schermen met 144 Hz of meer, hoewel extreem hoge frequenties (zoals 240 Hz) soms ten koste gaan van andere eigenschappen zoals kleurdiepte of -bereik.
Evaluatie in de winkel
Als je de kans hebt om een scherm in het echt te zien, bekijk het dan vanuit verschillende hoeken. TN-panelen verliezen snel kleur en helderheid bij kleine kijkhoekveranderingen. VA-panelen vertonen een afname in contrast en helderheid, vooral van boven of onder. IPS-panelen behouden hun beeldkwaliteit vrijwel onafhankelijk van de hoek. OLED-schermen vallen direct op — hun diepe zwart en sterke contrast zijn moeilijk te missen.
Zelfs zonder de exacte specificaties te kennen, kun je vaak het verschil zien tussen goedkope en premium schermen door er gewoon naar te kijken. Het inschatten van kleurdiepte is moeilijker, omdat onze kleurwaarneming sterk varieert. Sommige mensen kunnen honderdduizenden tinten onderscheiden, anderen slechts enkele duizenden.
De belangrijkste schermtypes in moderne apparaten
In 2025 gebruiken laptops, monitoren en televisies verschillende hoofdtypen schermen, elk met hun eigen kenmerken.
Laptops
IPS-schermen zijn nog steeds het meest voorkomend in laptops. Ze bieden een goede kleurweergave en brede kijkhoeken. Premium modellen zoals de MacBook Pro, Dell XPS en ASUS Zenbook zijn steeds vaker uitgerust met OLED-schermen die zorgen voor diepe zwartwaarden en hoog contrast. Mini LED-schermen worden ook populairder, vooral in Apple-producten — ze leveren hoge helderheid en goed contrast dankzij lokale dimming van de achtergrondverlichting. Sommige modellen gebruiken zeldzamere IPS-types zoals IGZO of LTPS, die efficiënter zijn en scherpere beelden geven. Gaminglaptops hebben vaak schermen met een hoge verversingssnelheid vanaf 120 Hz.
Monitoren
IPS-panelen domineren het monitorsegment, vooral voor kantoorgebruik en algemeen gebruik. Ze bieden nauwkeurige kleurweergave en stabiele beelden vanuit verschillende kijkhoeken. Goedkopere of gamingmonitoren gebruiken vaak VA-panelen, die meer contrast maar slechtere kijkhoeken hebben. OLED-monitoren zijn nog duur, maar al beschikbaar van merken zoals LG, ASUS en Dell — vooral voor ontwerpers en gamers. Mini LED-monitoren winnen aan populariteit onder professionals, vooral voor het werken met HDR-content. De verversingssnelheid varieert van 60 tot 360 Hz, afhankelijk van de toepassing.
Televisies
Voor televisies wordt OLED beschouwd als de gouden standaard qua beeldkwaliteit. Het biedt perfect zwart, maximaal contrast en rijke kleuren. Deze panelen worden geproduceerd door LG en Samsung. Samsung ontwikkelt ook zijn eigen QD-OLED-technologie, die anders geproduceerd wordt dan LG’s OLED. Naast OLED zijn QLED en Neo QLED wijdverspreid — dit zijn varianten van LCD-technologie met betere kleurweergave en helderheid dankzij kwalitatieve materialen. Mini LED wordt ook gebruikt in LCD-tv’s van merken zoals Samsung, TCL en Hisense en zorgt voor een helder beeld met goede zwartweergave.
OLED- en Mini LED-technologieën zijn momenteel sterk in ontwikkeling op de markt, terwijl IPS het standaardscherm blijft in het middensegment.
