Het contrast van een tv is een parameter die vaak wordt genoemd bij het bespreken van de beeldkwaliteit, maar wat betekent het eigenlijk? Simpel gezegd verwijst contrast naar het verschil tussen de helderste en donkerste delen van het beeld dat het scherm kan weergeven. Het meet hoe goed een tv lichte en donkere tinten kan weergeven. Bijvoorbeeld, een contrast van 1000:1 betekent dat het helderste witte deel van het scherm 1000 keer helderder is dan het donkerste deel. Deze factor speelt een belangrijke rol bij het creëren van diepte, scherpte en de algehele visuele indruk tijdens het kijken. Hoe hoger het contrast, hoe helderder en realistischer het beeld, wat de kijkervaring aangenamer maakt.
Fabrikanten manipuleren echter vaak met deze meting om hun producten aantrekkelijker te laten lijken. Om te voorkomen dat je in dergelijke marketingtrucs trapt, is het belangrijk om te begrijpen wat contrast is en hoe het de beeldkwaliteit beïnvloedt.
Basisbegrip van contrast
Het contrast van een tv is het verschil tussen de helderste en donkerste delen die het scherm kan weergeven. Deze parameter is belangrijk omdat het de helderheid en detaillering van het beeld beïnvloedt. In een nachtelijke stadsscène kan een tv met goed contrast de donkere hemel laten zien en tegelijkertijd de kleinste details van de stadslichten benadrukken. Een onvoldoende contrast leidt tot een minder levendig en gedetailleerd beeld.
Twee hoofdtypen contrast
Er zijn twee soorten contrast: statisch en dynamisch.
Statisch contrast meet het verschil tussen het helderste deel van het scherm en het donkerste deel van het scherm, die de tv tegelijkertijd kan weergeven. Dit geeft een idee van de werkelijke mogelijkheden van het scherm binnen één frame.
Dynamisch contrast geeft het verschil weer tussen het helderste en donkerste deel van het scherm, maar op verschillende momenten. Bijvoorbeeld, bij het weergeven van donkere scènes kan de helderheid en achtergrondverlichting worden verminderd om zwarte tinten te verbeteren, en omgekeerd – deze kan worden verhoogd bij heldere scènes. Dergelijke aanpassingen maken het mogelijk om enorme waarden te bereiken, zoals 1.000.000:1.
Statisch contrast
Statisch (of “natuurlijk”) contrast meet het verschil tussen de helderste en donkerste delen van het scherm, die tegelijkertijd worden weergegeven. Deze waarde weerspiegelt nauwkeuriger de werkelijke beeldkwaliteit.
Stel je een scène voor waarin een ridder staat tegenover fel zonlicht, met een donker bos erachter. Een goed statisch contrast zorgt ervoor dat je zowel de glanzende harnas als de details van het bos duidelijk kunt zien. Standaardwaarden voor statisch contrast variëren van 1000:1 tot 5000:1. Hoe hoger dit getal, hoe scherper en gedetailleerder het beeld op het scherm. Voor het meten van statisch contrast wordt een speciaal patroon van zwarte en witte vierkanten gebruikt om het verschil in helderheid te beoordelen.
Dynamisch contrast
Dynamisch contrast meet het verschil in helderheid tussen de donkerste en helderste delen van het beeld, die op verschillende momenten worden weergegeven. Deze parameter weerspiegelt niet het werkelijke contrast binnen één frame, omdat dynamisch contrast verandert door aanpassingen in de achtergrondverlichting of andere scherminstellingen. Kort gezegd wordt de eerste meting van de donkere vierkanten gedaan met minimale helderheid, contrast en achtergrondverlichting, en de tweede meting van de heldere vierkanten wordt gedaan met maximale instellingen. Dit levert enorme cijfers op die in werkelijkheid niet kloppen, maar wel indrukwekkend klinken in marketing.
QLED versus OLED: Wat is beter?
QLED-tv’s gebruiken quantum dots om levendige kleuren te creëren, terwijl OLED-tv’s individuele pixels volledig kunnen uitschakelen om diepe zwarte tinten te creëren. OLED biedt een diepere contrast, terwijl QLED een helderder beeld kan leveren, wat vooral handig is in heldere kamers. Een bekend probleem van OLED is de lagere helderheid, hoewel de nieuwste modellen, zoals LG’s OLED EVO, dit probleem hebben opgelost met behulp van kleine spiegels die de lichtstroom versterken. Samsung’s QD OLED heeft helderdere diodes dankzij hun grootte en specifieke structuur.
Als je liever tv kijkt in een verduisterde kamer, is OLED een betere keuze vanwege de mogelijkheid om zwarte tinten weer te geven. In een helder verlichte kamer kan QLED voordeliger zijn dankzij de hoge helderheid.
Invloed van verschillende factoren op contrast
Productietechnologie: Het type LCD-panelen beïnvloedt ook het contrast. VA-panelen leveren doorgaans een hoger contrast (tot 3000:1 en hoger), maar kunnen van kleurtint veranderen als je vanuit een hoek kijkt. IPS en TN-panelen hebben meestal een contrast van ongeveer 1000:1, waarbij IPS-panelen helderder zijn, maar minder contrast bieden. OLED-panelen hebben een uitstekende contrast en bieden de beste beeldkwaliteit.
Invloed van andere parameters: Contrast hangt nauw samen met andere schermparameters, zoals helderheid en achtergrondverlichting. Te hoge helderheid kan ervoor zorgen dat zwarte tinten “uitgewassen” worden, terwijl te lage helderheid donkere details kan verduisteren.
Lokale dimfunctie: Lokale dimfunctie is een functie die automatisch de helderheid in bepaalde delen van het scherm aanpast op basis van de scène. Deze technologie helpt het contrast te verbeteren, vooral in donkere scènes, maar is alleen beschikbaar op premium schermen.
Contrast en HDR: HDR (High Dynamic Range) versterkt het contrast, waardoor zowel diepe zwarte als heldere witte punten op hetzelfde scherm kunnen worden weergegeven. Om het volledige potentieel van HDR te benutten, is het belangrijk dat het scherm een hoog contrast heeft.
