In 2016 was de belangrijkste innovatie op televisies de ondersteuning van HDR (High Dynamic Range), oftewel video met een uitgebreide kleur- en toonbereik. HDR is niet spontaan ontstaan. Eerst, in 2010, begonnen de ontwikkelingen om de schermkwaliteit te verbeteren, en het werd duidelijk dat schermen binnenkort een niveau zouden bereiken waarop standaardvideo de gewenste kwaliteit niet meer kon overdragen. Daarom werd er een manier gevonden om de kwaliteit van de inhoud te verbeteren met extra HDR-gegevens. In 2016 kwamen QLED- en OLED-televisies op de markt die een miljard tinten (10-bit kleurdiepte) konden weergeven en die waren uitgerust met ingebouwde HDR-verwerkingssoftware.
Wat je moet weten over HDR
HDR zijn metadata die in codecs zijn ingebed; deze metadata worden ingesteld tijdens het opnemen van video of gegenereerd wanneer een spelconsole een videostream maakt. Je vraagt je misschien af waarom metadata nodig zijn, aangezien de benodigde gegevens ook direct in de codec kunnen worden geïntegreerd. Waarom dan nog apart toevoegen? Het is eenvoudig. HDR is ontworpen voor schermen die 10-bit kleurdiepte ondersteunen; een 8-bit scherm toont 256 helderheidsgraden, terwijl een 10-bit scherm 1024 – 4 keer meer – toont. Als je een video alleen voor 10-bit schermen maakt, wordt deze niet correct weergegeven op 8-bit schermen. Bovendien comprimeren codecs video’s om de bestandsgrootte te verkleinen, waardoor sommige kleurgradaties worden ingesteld voor een groep pixels in plaats van elk afzonderlijk. Ook moet worden opgemerkt dat de kwaliteit van een video sterk afhankelijk is van de belichting van de scène; bijvoorbeeld, als je een scène opneemt waarin een bureaulamp een tafel in een donkere kamer verlicht, zal de lamp goed zichtbaar zijn bij een lage sluitertijd. Alle andere objecten in de kamer zullen onzichtbaar zijn, en omgekeerd; als je opneemt met hoge gevoeligheid, zullen eerder onzichtbare details zichtbaar worden en zal de lamp een fel punt worden dat naburige objecten overschaduwt.
Daarom wordt video geleverd in formaten die door elk tv-apparaat worden ondersteund. Je kunt video op elk tv-apparaat bekijken, zelfs op een oud model uit de tijd vóór HDR, maar moderne televisies ondersteunen hogere niveaus van kleur en contrast. Deze tv’s kunnen video’s van hogere kwaliteit weergeven en gebruiken metadata om de videokwaliteit te verbeteren door de helderheidsniveaus aan te passen en het beeld kleurrijker te maken.
Overzicht van de kenmerken van verschillende HDR-formaten
| HDR-formaat | Kleurdiepte | Helderheid (nits) | Metadata | Ontwikkelingsjaar | Kenmerken |
|---|---|---|---|---|---|
| Dolby Vision | 12 bit | Tot 4000+ | Dynamisch | 2014 | Ondersteunt 12-bit kleurdiepte, vereist compatibele hardware |
| HDR10 | 10 bit | Tot 1000 | Statisch | 2015 | Basisstandaard, één instelling voor de gehele video |
| HLG (Hybrid Log-Gamma) | 10 bit | Afhankelijk van het scherm | Geen metadata | 2016 | Ontworpen voor uitzendingen, compatibel met zowel SDR- als HDR-schermen |
| Advanced HDR by Technicolor | 10 bit | Tot 1000 | Dynamisch | 2016 | Biedt flexibiliteit in contentproductie en uitzending |
| HDR10+ | 10 bit | Tot 4000 | Dynamisch | 2017 | Verbeterde versie van HDR10, past helderheid en contrast per scène aan |
- Dolby Vision HDR: Het meest geavanceerde formaat, ontwikkeld met een ruime toekomstperspectief, ondersteunt 12-bit schermen; dergelijke schermen bestaan nog niet en helderheidsniveaus kunnen per frame worden ingesteld.
- HDR10: Een vereenvoudigd formaat waarbij HDR-metadata eenmaal aan het begin van de video worden ingesteld.
- HLG (Hybrid Log-Gamma): HDR-formaat zonder metadata, helderheidsniveaus worden tijdens de opname geregistreerd als gamma-curven. Bij afspelen reproduceert de tv, afhankelijk van de kwaliteit van het scherm, het deel dat het kan tonen, en negeert helderheidsniveaus die de tv niet kan weergeven. Geschikt voor uitzendingen.
- Advanced HDR by Technicolor: Door Technicolor ontwikkeld formaat, gericht op uitzendingen, inferieur aan Dolby Vision en HDR10+.
- HDR10+: Een formaat vergelijkbaar met Dolby Vision, ontworpen voor schermen met 10-bit kleurdiepte.
De twee meest voorkomende HDR-formaten in videoproductie zijn HDR10+ en Dolby Vision; over het algemeen concurreren deze twee formaten met elkaar. Televisies ondersteunen meerdere formaten en de ondersteunde formaten zijn afhankelijk van de voorkeuren van de tv-fabrikant; bijvoorbeeld, Samsung-tv’s ondersteunen geen Dolby Vision, terwijl LG-tv’s dat wel doen.
